زخم های سطحی معمولا پس از چند روز یا چند هفته به طور طبیعی بهبود پیدا می کنند اما در برخی افراد روند ترمیم زخم کندتر از حالت معمول است. دیر خوب شدن زخم های سطحی نشانه وجود مشکلی در بدن یا مراقبت نادرست از زخم است. شناخت علت اصلی و درمان به موقع آن نقش مهمی در پیشگیری از عفونت و بهبود سریع تر زخم دارد.
پانسمان زخم در منزل توسط تیم مجرب بالین من
فرآیند طبیعی ترمیم زخم
وقتی پوست دچار بریدگی یا خراش می شود بدن به طور خودکار واکنشی برای ترمیم بافت آسیب دیده آغاز می کند. این فرآیند شامل سه مرحله اصلی است:
- مرحله التهابی: در این مرحله گلبول های سفید برای پاکسازی زخم از باکتری ها و سلول های مرده وارد عمل می شوند.
- مرحله بازسازی: سلول های جدید پوست شروع به تکثیر می کنند و بافت جدید تشکیل می شود.
- مرحله ترمیم نهایی: پوست جدید ضخیم تر و محکم تر می شود و جای زخم به مرور محو می گردد.
اگر هر یک از این مراحل به درستی انجام نشود زخم دیرتر بهبود می یابد.
علل اصلی دیر خوب شدن زخم های سطحی
دلایل مختلفی می توانند باعث کندی روند ترمیم زخم شوند. برخی از این علل به شرایط جسمی فرد مربوط می شوند و برخی دیگر به مراقبت نادرست از زخم. در ادامه مهم ترین دلایل را بررسی می کنیم.
1. جریان خون ضعیف
خون نقش حیاتی در انتقال اکسیژن و مواد مغذی به بافت ها دارد. اگر جریان خون در ناحیه زخم کاهش پیدا کند روند بهبود به تعویق می افتد. بیماری هایی مانند نارسایی وریدی، تصلب شرایین یا دیابت باعث کاهش خون رسانی می شوند. در این شرایط سلول های پوست مواد لازم برای بازسازی را به موقع دریافت نمی کنند.
2. دیابت
یکی از شایع ترین علل دیر خوب شدن زخم ها، دیابت است. قند خون بالا باعث آسیب به عروق و اعصاب می شود و در نتیجه اکسیژن رسانی به محل زخم کاهش می یابد. همچنین سیستم ایمنی بدن در بیماران دیابتی ضعیف تر عمل می کند و احتمال عفونت افزایش می یابد.
3. عفونت زخم
وقتی میکروب ها وارد زخم می شوند بدن مجبور می شود بیشتر انرژی خود را صرف مبارزه با عفونت کند و روند ترمیم کند می شود. زخم عفونی معمولا قرمز، متورم و دردناک است و ممکن است ترشح بدبو داشته باشد. تمیز نگه داشتن زخم و استفاده از پانسمان استریل از بروز عفونت جلوگیری می کند.
4. تغذیه نامناسب
بدن برای ترمیم زخم به ویتامین ها و مواد معدنی کافی نیاز دارد. کمبود ویتامین C، روی و پروتئین باعث می شود پوست نتواند سلول های جدید تولید کند. رژیم غذایی حاوی میوه، سبزی، ماهی، تخم مرغ و لبنیات کم چرب برای بهبود سریع زخم ضروری است.
5. ضعف سیستم ایمنی
افرادی که به علت بیماری یا مصرف داروهای خاص مانند کورتون ها یا شیمی درمانی سیستم ایمنی ضعیفی دارند دیرتر بهبود پیدا می کنند. در این افراد احتمال عفونت و تأخیر در ترمیم بسیار بالاتر است.
6. مصرف سیگار و الکل
نیکوتین موجود در سیگار باعث تنگ شدن رگ های خونی می شود و مانع رسیدن اکسیژن کافی به بافت زخم می گردد. همچنین الکل عملکرد سلول های ترمیم کننده را مختل می کند. ترک سیگار و پرهیز از نوشیدنی های الکلی روند بهبود زخم را به طور چشمگیری تسریع می کند.
7. افزایش سن
با افزایش سن جریان خون کاهش می یابد و تولید کلاژن در پوست کم می شود. به همین دلیل افراد مسن نسبت به جوانان زمان بیشتری برای ترمیم زخم نیاز دارند. مراقبت دقیق تر و مصرف مکمل های غذایی در این سنین اهمیت بیشتری دارد.
8. مراقبت نادرست از زخم
بسیاری از زخم های سطحی به دلیل تمیز نکردن صحیح یا استفاده از پانسمان نامناسب دیرتر بهبود می یابند. زخم باید با محلول ضد عفونی مناسب تمیز شود و پانسمان آن به صورت منظم تعویض گردد. استفاده از پماد ترمیم کننده و مرطوب نگه داشتن پوست نیز مفید است.
9. استرس و کم خوابی
استرس مزمن باعث افزایش هورمون کورتیزول می شود که روند بازسازی سلولی را کند می کند. همچنین کمبود خواب باعث کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن می شود. خواب کافی و آرامش روانی از عوامل مؤثر در بهبود سریع تر زخم ها هستند.
10. بیماری های زمینه ای
بیماری هایی مانند کم خونی، نارسایی کلیه و مشکلات تیروئید نیز می توانند باعث کند شدن ترمیم زخم شوند. در این موارد باید بیماری زمینه ای تحت درمان قرار گیرد تا زخم بهتر بهبود پیدا کند.
راه های تسریع ترمیم زخم های سطحی
برای اینکه زخم های سطحی سریع تر بهبود پیدا کنند رعایت چند نکته ساده اما مهم ضروری است.
- شستشوی زخم با آب تمیز یا سرم فیزیولوژیک
- پانسمان اصولی توسط درمانگر
- استفاده از پماد آنتی بیوتیک در صورت تجویز پزشک
- پوشاندن زخم با پانسمان تمیز و تعویض منظم آن
- پرهیز از دستکاری یا خاراندن زخم
- مصرف غذاهای سرشار از پروتئین و ویتامین C
- نوشیدن آب کافی برای حفظ رطوبت پوست
- کنترل قند خون در بیماران دیابتی
- انجام فعالیت بدنی منظم برای بهبود گردش خون
نقش پزشک در درمان زخم های دیر بهبود
اگر زخم سطحی پس از چند هفته هنوز خوب نشده یا دچار ترشح و التهاب شده است باید به پزشک مراجعه شود. پزشک با بررسی وضعیت زخم، نوع عفونت و شرایط عمومی بدن علت تأخیر در ترمیم را مشخص می کند. در صورت نیاز از روش هایی مانند دبریدمان (برداشتن بافت مرده)، پانسمان تخصصی، لیزر تراپی یا اوزون تراپی استفاده می شود.
پانسمان های نوین برای زخم های دیر ترمیم
امروزه در کلینیک های تخصصی از پانسمان های هوشمند و ضد باکتری استفاده می شود که محیط زخم را مرطوب نگه می دارند و سرعت ترمیم را افزایش می دهند.
پانسمان های نقره دار، آلژینات کلسیم، فوم و هیدروژل از جمله این موارد هستند. انتخاب نوع پانسمان باید بر اساس نوع و وضعیت زخم توسط پزشک یا درمانگر انجام شود.
اهمیت مراقبت در منزل
در کنار درمان پزشکی و پانسمان، مراقبت خانگی از زخم نقش بسیار مهمی دارد. بیماران باید روزانه وضعیت زخم را بررسی کنند و از هرگونه آلودگی یا فشار روی ناحیه زخم پرهیز نمایند. در صورت افزایش درد، ترشح یا تغییر رنگ باید فوراً به پزشک اطلاع داده شود.
توجه به علائم اولیه و اقدام سریع برای درمان از بروز عفونت و مشکلات جدی جلوگیری می کند. تغذیه سالم، ترک سیگار، کنترل بیماری های زمینه ای و استفاده از پانسمان مناسب از مهم ترین اصول در بهبود سریع زخم هستند. مراجعه به پزشک متخصص و رعایت توصیه های مراقبتی بهترین راه برای ترمیم کامل زخم های سطحی است.
خدمات بالین من و درخواست آنلاین پانسمان و خدمات بالینی
تماس سریع با مرکز خدمات : ۰۹۰۰۳۱۰۴۹۰۹
بدون نظر